Saragate ka!!! - A Sambale Expression

Saragate ka!!! This is typical and distinct Sambale expression. Marahil, sa mga matatandang taga-Sta Cruz, alam nila ang ibig sabihin ng salitang “saragate”. Pero ang mga bagong henerasyon na mga miyembro ng T.G.I.S. (TaGa Iti Sta Cruz), alam kaya nila ang Sambale word na “saragate”? Ikaw, na matagal ng wala sa Sta. Cruz, kelan mo ginagamit ang salitang “saragate”?

Tayo ay nagpatimpalak kung ano ang equivalent English or Tagalog word ng salitang “saragate”. Eto ang mga naglakas loob na sumagot:

Ambel Madarang (Batch 79). How's FOOLISH? Not in its negative sense , but something like, when one says, "…ko-loks" or naughty?

Ana Cordero (Batch 88). Di ba saragate means, “loko” or “loko-loko” or “salbahe”? Example: Loko ka Pitong, nabisto tuloy si Marvin. (or Salbahe ka Pitong, nabisto tuloy si Marvin.)

Lea Custodio (Batch 85). I asked my officemate na Zambaleño and he answered the same: “Salbahe” or “loko”. . .

Ang Pagsusuri:

Maraming salamat sa iyong pagsali sa ating patimpalak. Ngunit ikinalulungkot ko, mali ang inyong mga kasagutan. Kung tumpak sana ang iyong sagot, sasabihin ni Kris Aquino sa iyo ay -- "May tama ka!" Pero walang tama.

Ang equivalent sambale word ng loko or ng loko-loko ay "ongow" or sira-ulo sa Tagalog. Kapag ginagamit mo ang salitang "saragate" sa isang tao, hindi mo sinasabing sira-ulo sya o baliw. Kaya hindi pwedeng loko-loko ang sagot.

Ang word na "salbahe" naman is more of a Tagalog word. Ang katapat na Sambale word ng "salbahe" ay "liti". So when you say "Salbahe ka!", in Sambale, you say "liti ka". You use "salbahe" in times na medyo galit ka or galit ka dahil sa isang masamang bagay na nagawa sa yo dahil sa kawalanghiyaan na ginawa sa iyo.

When I hear the word "foolish", the first thing na pumapasok sa isipan ko ay si Ato Pulis at saka si Sebyo Tongson, the tsip of polis.

Sumangguni kami ni Kuyang Piko Espino sa mga matatandang taga Sta. Cruz na mga batikan sa ating wikang Sambale tulad ni Aloy Vulcanizing, Junard Welding Shop, Attire 100 Tailoring, Medul Bicycle Supplies at ang ampanibaan ng pencil, ang Fashion Store. At ang tamang kasagutan sa "saragate" ay ganito.

Example:

"Saragate ka!" This phrase is a complete sentence. You normally use said phrase kung naiinis ka (hindi galit ha) sa isang tao dahil sa kanyang pang-aasar. The tagalog translation of "Saragate ka!" is "Asar ka talaga!" Intonses, the word "saragate" is equivalent to two tagalog words "asar talaga".

Kilala nyo ba si Cesar Asar? Yon ang taong saragate kase mapang-asar. Minsan nagkape ako sa isang karinderya. Sabi ng isang kustomer -- "Magkano isang tasang kape nyo?" Sagot ng tindera -- "Kinse pesos ho!"

Nagtanong uli yong kustomer -- "Noong isang linggo, sampung piso lang ah, bakit ngayon kinse pesos na?" Sumagot uli yong tindera -- "Mahal na po ang gasolina."

Nagtanong uli yong kustomer -- "Ano? Nilalagyan nyo ng gasolina ang kape? Premium o unleaded?"

Sa ganitong pagkakataon, sinasabi mo ang phrase na -- "Saragate etong kustomer."